قانون جدید ثبت اختراعات

آشنایی با قانون جدید ثبت اختراعات

قانون جدید ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری توسط رییس جمهوری به وزارت دادگستری ابلاغ شده است. مجلس شورای اسلامی در تاریخ سوم بهمن ماه 1386 با اجرای آزمایشی این قانون که ابتدا به صورت طرح در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی مطرح و تصویب شده بود، به مدت پنج سال موافقت کرد و پس از آن شورای نگهبان نیز در تاریخ 23 بهمن ماه 1386 این قانون را تایید کرد.

با تایید قانون جدید ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب مجلس شورای اسلامی، قانون 1310 به کنار گذاشته شده است  و موجبات رشد صنعتی کشور فراهم شده است.

از جمله ویژگی های این قانون می توان به انطباق مقررات این قانون با موافقت نامه جنبه های تجاری مرتبط با حقوق مالکیت فکری در سازمان جهانی تجارت TRIPS و سرعت بخشیدن به فرآیند الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت WTO اشاره کرد.

همچنین با ابلاغ قانون جدید و مقررات مذکور در آن، برای اولین بار ثبت و حمایت از طرح های صنعتی وارد نظام حقوق مالکیت صنعتی ایران خواهد شد و این در حالی است که قانون 1310 در این باره ساکت بوده و تاکنون حمایتی از طرح های صنعتی به عمل نیامده است.

از سوی دیگر حمایت از طرح های صنعتی که صرفا به جنبه های زیبایی شناسی در عرضه یک فرآورده یا محصول مربوط می شود، پس از ثبت آن در اداره مالکیت صنعتی، برای حداکثر 15 سال (طی دوره های 5 ساله) به عمل خواهد آمد.

قانون جدید نقش ارزنده و قابل توجهی را در شکوفایی بیشتر طراحی صنعتی و ایجاد امنیت روانی و اقتصادی برای طراحان و صاحبان صنایع ایفا خواهد کرد.

با ثبت و حمایت داخلی که در این قانون لحاظ شده است، امکان حمایت از طراحان صنعتی درسطح بین المللی براساس کنوانسیون پاریس، فراهم خواهد شد.

پیش بینی حق تقدم یک ساله بر طبق کنوانسیون پاریس از دیگر بخش های این قانون است که امکان ثبت اختراع را در سایر کشورهای عضو کنوانسیون (بالغ بر 170 کشور) با رعایت مقررات ملی هر یک از کشورهای عضو فراهم می آورد که این مهم در قانون 1310 پیش بینی نشده اما در قانون جدید مورد تأکید قرار گرفته است.

همچنین با تعریف جدید اختراع در قانون مورد اشاره، رکن ابتکاری بودن اختراع به ارکان دیگر (جدید بودن و کاربرد صنعتی داشتن) اضافه شده است.

ثبت اختراعات کماکان در این قانون، نظام اعلامی بوده و این مهم سبب تسریع و تسهیل ثبت ملی اختراعات می شود. ضمن اینکه مبنای اولیه را برای تقاضای ثبت بین المللی در هرکشور عضو کنوانسیون پاریس، طبق مقررات داخلی کشور مربوط، فراهم می آورد.

براساس ماده 51 قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری، نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه های مربوط به کنوانسیون های مرتبط، برعهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است.

منبع: newdesign

چگونه ثبت اختراع کنیم؟

چگونه ثبت اختراع کنیم؟

برای ثبت اختراع به کجا مراجعه کنیم؟
برای ثبت اختراع باید به اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی مراجعه کرد. دفتر امور رسیدگی به ثبت اختراع واقع در تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان قائم مقام فراهانی، نبش کوچه میزراحسنی، پلاک 222 است.

سایر خدمات نظیر ثبت علائم تجاری، رسیدگی به شکایات قضایی و... در مرکز اصلی اداره واقع در تهران، خیابان میرداماد، ضلع شمال شرقی تقاطع بزرگراه مدرس و بلوار میرداماد ارائه می شود.
 
آیا به جز تهران ثبت اختراع در جای دیگری صورت می گیرد؟

خیر، در حال حاضر ثبت اختراع فقط در تهران و در اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی انجام می گیرد.

چه نوع اختراعاتی قابل ثبت است؟

اختراعاتی قابل ثبت  اند که جدید بوده و حاوی ابتکار و همچنین دارای کاربرد صنعتی باشند.

چه نوع اختراعاتی قابل ثبت نیست؟

1) کشفیات، نظریه های علمی و روش های ریاضی.

2) طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجارت و آنچه برای فعالیت های صرفاً فکری یا بازی کردن می باشند.
3) روش معالجه بدن انسان یا حیوان از طریق درمان یا جراحی و همچنین روش های تشخیص بیماری ها که روی بدن انسان یا حیوان انجام می  گیرند.

از کجا بدانیم اختراع قبلا ثبت نشده است؟
متاسفانه سامانه رایانه ای که بتوان در میان اختراع های ثبت شده جستجو کرد وجود ندارد. جدید بودن اختراع و قابلیت ثبت آن، پس از ارائه مدارک لازم، ‌در محل اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی و توسط متخصصان این امر بررسی می شود.

چگونه اثبات می شود که اختراع متعلق به شماست؟
سیستم ثبت اختراع در کشور ما، سیستم اعلامی است. بر اساس این سیستم، ثبت اختراع فقط بر اساس ادعای مخترع صورت می گیرد. یعنی ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده و تنها شرط عدم سابقه آن توسط متخصصان مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که بعدا مشخص شود که حق معنوی نوآوری متعلق به شخص دیگری بوده است، شکایت از طریق مراجع قضایی قابل پیگیری است.

برای ثبت اختراع چه مدارکی لازم است؟

• اظهارنامه (3 نسخه):
شامل مشخصات مخترع و عنوان اختراع اوست. فرم ویژه اظهارنامه از اوراق بهادار است که در محل اداره ثبت اختراع به فروش می رسد.

• ادعانامه (3 نسخه):
در آن نوشته می شود که اختراع با ارائه راه حل عملی چه مشکلی را حل می کند و چه مزایایی دارد و اطلاعاتی که میزان حمایت ناشی از حق ثبت را مشخص نماید. فرم ادعانامه کاغذ ساده ای است که نمونه کپی شده آن در همان محل اداره ثبت اختراع به فروش می رسد.

• توصیف مشروح اختراع (3 نسخه):
اختراع مورد ادعای مخترع باید به طور کامل شرح داده و به صورت تایپ شده از قبل آماده شود. در شرح اختراع باید تمام جنبه های اختراع ادعایی به طور واضح بیان گردد. در تهیه شرح اختراع از کاغذهای A4 استفاده شود.

• نقشه های اختراع در 3 نسخه: نقشه کامل اختراع باید با مرکب و از روی مقیاس متری تهیه و ذیل نقشه ها را متقاضی یا وکیل او امضاء نمایند. نقشه های اختراع باید روی کاغذ 34 سانتی متر طول و 22 سانتی متر عرض رسم گردند و فقط از یک روی کاغذ استفاده شود (کاغذ A4 نیز قابل قبول است).

• فتوکپی شناسنامه مخترع یا مخترعین.

• قبض رسید بانکی حق الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع (که پس از انجام سایر مراحل باید واریز شود)

آیا برای ثبت اختراع حتماً  باید خود مخترع اقدام نماید؟
خیر، تقاضای ثبت اختراع می تواند توسط وکیل متقاضی انجام شود. در این صورت تقاضانامه باید همراه اصل وکالت نامه با رونوشت یا فتوکپی برابر اصل شده ضمیمه اظهارنامه شود.

اعتبار سند اختراع چند سال است؟
در حقوق ایران مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع به تقاضای مخترع 5 یا 10 یا 15 و یا منتهی به 20 سال خواهد بود که باید صراحتاً در اظهارنامه ثبت اختراع قید شود.

در صورت قبول یا رد اختراع چه اقداماتی انجام می گیرد؟
در صورت قبول اختراع مراتب ثبت اختراع به صورت آگهی تهیه شده و جهت درج در روزنامه رسمی کشور تحویل متقاضی یا وکیل او می گردد. پس از درج در روزنامه رسمی یک نسخه از روزنامه به اداره مالکیت صنعتی ارائه و گواهینامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور کامل شده و یک نسخه از توصیف، ادعا و نقشه اختراع ضمیمه و قیطان  کشی شده با امضاء مدیر کل و ممهور به مهر اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی تسلیم متقاضی یا وکیل قانونی او می شود.

در صورت رد اختراع، کتباً (برگ اخطار اداری) به متقاضی یا وکیل قانونی او ابلاغ می گردد. در این صورت متقاضی یا وکیل قانونی او می تواند، ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقدیم دادخواست و شکایت از تصمیم اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی به مراجع ذیصلاح قضایی مستقر در تهران اقدام نماید. چنانچه در مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ تصمیم اداره مالکیت صنعتی نسبت به تقدیم دادخواست اقدام نشود، دیگر ادعا در مراجع ذیصلاح قضایی مورد پذیرش نخواهد بود.

ارزیابی و تأیید علمی اختراع چیست و مرجع قانونی آن کجاست؟
منظور از ارزیابی و تأیید علمی اختراع جستجو و بررسی علمی سند اختراع توسط متخصصین مربوطه با استفاده از تجارب علمی، مشاوره ها و بانک های اطلاعاتی داخلی و خارجی است و طبق قانون این ارزیابی توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و از طریق مراکز علمی، تحقیقاتی کشور صورت می گیرد.

آیا ارزیابی و تأیید علمی اختراع اجباری است؟
خیر، اختیاری است. تقاضا برای ارزیابی و تأیید علمی اختراع هم می تواند از طریق شخص متقاضی و هم از طریق اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی صورت گیرد.

آیا برای ارزیابی و تأیید اختراع شرایط خاصی وجود دارد؟

برای پذیرش تقاضای ارزیابی و تأیید علمی اختراع شرایط زیر ضروری است:

1) ثبت اولیه اختراع در مراجع حقوقی (اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی) و ارائه ورقه ثبت.
2) ارائه تقاضای ارزیابی و تأیید علمی اختراع، همراه با مدارک کامل و مستند اختراع ثبت شده.
3) ارزیابی و تأیید علمی اختراع بیش از 2 بار انجام نخواهد گرفت (بدین معنی که در صورت رد اعتبار علمی اختراع متقاضی تنها یکبار دیگر ارزیابی علمی آن توسط مرجع دیگری غیر از مرجع بررسی کننده اولیه، امکان پذیر است).

برای درخواست ارزیابی و تأیید علمی اختراع به کجا باید مراجعه کرد؟

برای درخواست ارزیابی و تأیید علمی اختراع لازم است که به "اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری" واقع در تهران، خیابان انقلاب، میدان فردوسی، خیابان فرصت جنوبی، شماره 71، طبقه پنجم مراجعه شود. علاوه بر اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری برای ارزیابی و تأیید علمی اختراع می توان به مراجع منطقه ای زیر نیز مراجعه کرد.

1) تهران بزرگ: سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، دانشگاه تهران (واحدهای IP)
2) مرجع منطقه ای مرکزی کشور، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان (واحد IP)
3) مرجع منطقه  ای جنوب کشور، شیراز، دانشگاه شیراز (واحد IP)
4) مرجع منطقه ای شرق کشور، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد (واحدIP)
5) مرجع منطقه ای شمال غربی کشور، تبریز، دانشگاه تبریز (واحد IP)

برای درخواست حمایت از تکمیل اختراع و تجاری کردن اختراع به کجا می توان مراجعه کرد؟
برای درخواست حمایت از تکمیل اختراع می توان مستقیماً به "مراکز رشد" و برای تجاری کردن اختراع مستقیماً به "پارکهای فناوری" مراجعه کرد. علاوه بر موارد فوق، کلیه مراجع منطقه ای و اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری آماده راهنمایی و معرفی متقاضیان به مراکز رشد و پارک های فناوری و دیگر نهادها و سازمان های حمایت کننده از نوآوران، هستند.

آیا ثبت اختراع در داخل کشور به منزله ثبت حقوق آن در سطح بین المللی نیز هست؟

خیر؛ هرچند که با ایجاد تغییراتی در قانون ثبت اختراع، روند رسیدگی ثبت اختراع در سطح بین المللی تسهیل شده است. توصیه می شود قبل از ثبت بین المللی، اختراع در کشور محل زندگی ثبت شود.

آیا برای ثبت اختراع در خارج از کشور حمایت مالی صورت می گیرد؟
بله، مخترعینی که اختراعات آنها واجد شرایط زیر باشند می توانند از حمایت مالی ثبت در خارج از کشور به میزان 50 درصد کل هزینه برخوردار شوند.
1) اختراع آنها در داخل کشور (اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی) به ثبت رسیده باشد.
2) ارزیابی و تأیید علمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (از طریق اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری و یا مراجع منطقه ای) دریافت کرده باشند.
3) وکیل قانونی خود را انتخاب و معرفی کرده باشند.
4) برای اختراع خود طرح کسب و کار (Business plan) تهیه کرده باشند.
5) فرم های مربوط به WPIS را تکمیل کرده باشد.
6) مجوز حمایت مالی را از "کمیته تخصصی ثبت اختراعات در خارج" کسب کرده باشند.

برای آ‎گاهی از جزئیات بیشتر در تمام موارد بالا و همچنین اطلاعات بیشتر از نحوه ثبت اختراعات در خارج از کشور و برخورداری از حمایت مالی، به اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری مراجعه شود.

آدرس اداره کل امور نوآوران و ارزشیابی فناوری: تهران، خیابان انقلاب، میدان فردوسی، خیابان فرصت جنوبی، شماره 71، طبقه پنجم مراجعه فرمائید.
تلفن: [phone] 
نمابر: 8318999

- این مطلب بر اساس مطالب منتشر شده در اینترنت تهیه و جمع آوری شده است و مطالب ذکر شده در آن قطعی نیست. برای اطمینان از صحت مطالب لازم است که به صورت شخصی صحت آنها را مورد بررسی قرار دهید.

- اصلاحیه : در حال حاضر هزینه های ثبت اختراع نسبت به سال 1387 بسیار افزایش یافته است. لذا قبل از اقدام از میزان هزینه های جدید اطلاعات کسب نمایید.

منبع : newdesign

اختراع ثبت شده یا پتنت Patent

اختراع ثبت شده یا پتنت Patent

پتنت سندی است که توصیف کننده ی یک اختراع می باشد و بر اساس درخواست متقاضی و به وسیله ی یک اداره ی دولتی صادر شده و حمایت قانونی از اختراع را در محدوده ی زمانی خاصی (مثلا 20 سال) به صاحب آن اعطا می کند. این اختراع می تواند در قالب یک محصول یا فرآیند جدید متبلور شده باشد و شیوه ای جدید برای انجام یک کار و یا راه حل فنی تازه ای برای حل یک مشکل باشد.

معمولا پتنت ها مهم ترین نوع دارایی های فکری در صنعت به شمار می روند و تأثیر فوق العاده ای بر رقابت های صنعتی و تکنولوژیکی دارند. مالک اختراع برای ثبت آن و کسب حمایت قانونی باید اطلاعات اختراع خود را به طور کامل برای عموم افشا سازد تا ضمن ثبت آن، زمینه را برای ثبت اختراعات بعدی فراهم آورد. بنابراین پتنت همچون یک قرار داد ضمنی میان مخترع و جامعه است که مخترع در ازای افشای اطلاعات اختراع خود، نوعی موقعیت انحصاری در بهره برداری اقتصادی از اختراع خود به دست می آورد. بنابران بدون دادن اطلاعات کامل اختراع، حمایتی در کار نیست.

پتنت معمولا دارای چنین بخش هایی است:

- صفحه ی پوششی که شماره، نام مخترع، زمان ثبت و انتشار، اختراعات و کارهای قبلی مرتبط، خلاصه ای از اختراع مورد نظر و دیگر اطلاعات مرتبط در آن نوشته می شود.
- نقشه هایی که اختراع را تشریح کرده و جزئیات آن را نشان می دهد.
-تشریح کامل اختراع و نحوه ی پیاده سازی آن (شرح اختراع باید به گونه ای باشد که هرشخصی با مهارت های معمولی در آن حوزه بتواند با اتکا به آن اختراع را باز آفرینی کند. )

در توضیحات فوق یک پیام بسیار خوب نهفته است: پتنت ها گنجینه ای از اطلاعات آخرین پیشرفت های تکنولوژی هستند.

طبق آماردفتر پتنت آمریکا، 80 درصد اطلاعاتی که در پتنت ها فاش می شود، در هیچ جای دیگری منتشر نمی شوند. این اطلاعات پس از مدتی (که در اکثر کشورهای دنیا 18 ماه است) به طور کامل منتشر می شوند و در دسترس عموم قرار می گیرند و بیشتر آنها از طریق اینترنت و به صورت مجانی قابل جستجو و دریافت هستند (USPTO ، Espacenet دو بانک اطلاعاتی مجانی پتنت های بین المللی هستند). بنابراین مراقب باشید که چرخ را دوباره اختراع نکنید و حتما از این گنجینه ی اطلاعاتی مجانی، بیشترین استفاده را ببرید.

هر اختراع، برای اینکه ثبت شود باید بدیع و تازه باشد؛ یعنی هیچ کس نباید پیش از این٬ آن را منتشر کرده یا در دسترس عموم قرار داده باشد. یک اختراع ممکن است به واسطه ی عرضه ی آن ایده در قالب محصولی به بازار، انتشار یک مقاله یا کتاب، یا حتی ثبت قبلی یک اختراع توسط خود مخترع یا دیگری در دسترس عموم قرار بگیرد. یک اختراع به شرطی قابل ثبت است که بدیهی و در حد تغییر شکل جزئی اختراعات دیگران نیز نباشد. یک اختراع قابل ثبت حتما باید کاربردی مفید نیز داشته باشد.

اینکه چه اختراعی را می توان یا نمی توان ثبت کرد به قوانین کشور محل ثبت بستگی دارد؛ البته قوانین کشورها در این ارتباط کمی متفاوت است. مثلا مطابق قوانین ایران مواردی نظیر نقشه های مالی و اختراعاتی را که مخل نظم عمومی یا منافی اخلاق یا سلامت جامعه باشد نمی توان به عنوان اختراع به ثبت رساند.

اگر شما قصد دارید اختراعی را در ایران ثبت کنید باید بدانید که اداره ی مالکیت صنعتی (یکی از اداره های زیر مجموعه ی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور) متولی بررسی و ثبت اختراعات در کشور است. یعنی باید اظهارنامه ی ادعایی خود را به اداره ی مالکیت صنعتی تسلیم کنید. این اداره با بررسی اظهارنامه ی ارائه شده توسط مخترع و جست و جوی سوابق ثبتی به شرط آنکه اختراع مذکور قبلا به نام فرد دیگری ثبت نشده باشد اقدام به صدور پتنت می کند. در اصطلاح به چنین سیستمی اعلامی می گویند. در سیستم اعلامی مسئولیت صحت و سقم اختراع به عهده ی اداره ی مربوطه نیست و در این باره فقط خود مخترع پاسخگوست.

در ایران مدت حمایت قانونی از اختراع با توجه به تقاضای مخترع حداکثر 20سال است و پس از آن٬ اختراع جهت بهره برداری در اختیار عموم قرار می گیرد. همان گونه که اشاره شد٬ به علت اعلامی بودن سیستم اختراع در ایران٬ گواهی اختراع هرگز به معنی این نیست که تقاضاکننده یا موکل او مخترع واقعی اختراع بوده و نقشه های پیوست آن صحیح است. از این رو٬ در صورتی که معترض به یک پتنت باشید٬ یا کسی پتنت شما را نقض کرده باشد٬ می توانید با مراجعه به شعبه ی سوم دادگاه عمومی تهران نسبت به این مسئله شکایت کنید.

اگر شما فقط به دنبال حضور در بازار ایران هستید٬ مطمئنا ثبت اختراع در ایران برای شما کافی است. اما بهتر است آینده نگر باشید. ممکن است یکی دو سال دیگر متوجه شوید که بازار خوبی نیز در دیگر کشورها برای محصولتان وجود دارد؛ اما دیگر کار از کار گذشته! زیرا شما بعد از ثبت اختراع در ایران فقط چند ماه وقت دارید که آن را در کشورهای دیگر جهان ثبت کنید. در غیر این صورت٬ برای همیشه امکان حمایت از اختراع خود را در دیگر کشورها از دست می دهید و این ممکن است به معنای از دست دادن بازاری چند میلیون دلاری باشد! پس بسیار مراقب باشید و اگر بازار بالفعل یا بالقوه ی صادراتی برای محصول اختراعی خود متصور هستید٬ حتما به دنبال ثبت اختراع خارجی نیز باشید.

توجه کنید که برای حضور در بازارهای خارجی حتما نباید راسا به تولید و صادرات محصول بپردازید٬ بلکه می توانید امتیاز استفاده از اختراع ثبت شده ی خود را در ازای مبلغی به شرکت های خارجی واگذار کنید.

اما حمایت از اختراع در سایر کشورهای جهان چگونه صورت می گیرد؟

اساسا سیستم ثبت اختراع جهانی به این مفهوم که بتوانید با ارائه یک درخواست٬ اختراعی را در تمامی کشورهای جهان به طور هم زمان به ثبت برسانید٬ وجود ندارد. در واقع وظیفه و مسئولیت اعطای پتنت به صورت انحصاری در هر کشور ٬ به عهده ی دفتر ثبت اختراع همان کشور است و متقاضی ثبت باید با توجه به قوانین داخلی آن کشور اقدام به ثبت نماید. اما برخی کشورها با تأسیس سازمان های منطقه ای یا پیوستن به معاهدات بین المللی٬ مراحل ثبت و حمایت از پتنت در کشورهایشان (اعم از تشکیل پرونده٬ جست وجو٬ بررسی ماهوی و انتشار اطلاعات فنی اختراع) را برای متقاضیان داخلی و خارجی تسهیل کرده اند.

منبع: کتاب عبور از طوفان، راهنمای کاربردی شرکت های نو پا در ایران، کامران باقری، مهدی کنعانی، جواد محبوبی، تهران، نشر رسا، 1385؛ ISBN 964-317-663-0